Organizacja ProVeg przeanalizowała 100 roślinnych alternatyw ryb dostępnych w supermarketach w 11 krajach. Jak wynika z raportu, dzięki odpowiedniemu składowi odżywczemu, produkty te potencjalnie mogą zastępować ryby w diecie – bez obciążania środowiska naturalnego.
ProVeg International opublikował raport poświęcony wartościom odżywczym 100 roślinnych alternatyw dla ryb sprzedawanych w 11 krajach na całym świecie.
Raport zatytułowany Out of the Net, into the Future (Z sieci ku przyszłości) pokazuje, że starannie opracowane produkty roślinne mogą jednocześnie odpowiadać na potrzeby konsumentów i zmniejszać presję wywieraną na morskie ekosystemy – przyczyniając się do powstania bardziej etycznego i zrównoważonego systemu żywnościowego.
Nadmierne połowy doprowadziły oceany do stanu kryzysowego. Obecnie blisko 40% światowych zasobów rybnych jest przełowionych, a kolejne 50% pozyskiwane jest na granicy wytrzymałości ekosystemów – wskutek intensywnych połowów realizowanych w celu zaspokojenia globalnego popytu na owoce morza. Aby zapewnić bezpieczeństwo żywnościowe i odpowiednią podaż białka, konieczna jest większa różnorodność jego źródeł.
W supermarketach na całym świecie dostępnych jest coraz więcej roślinnych zamienników ryb – takich jak paluszki rybne, burgery, filety, roślinny tuńczyk w puszce, wędzony „łosoś”, „krewetki” czy „kalmary” – które mogą stanowić element zdrowej i przyjaznej środowisku diety.
Raport ProVeg zawiera szczegółową analizę wartości odżywczych tych produktów, ze szczególnym uwzględnieniem składników, które skłaniają ludzi do sięgania po ryby – takich jak białko, kwasy tłuszczowe omega-3, żelazo, jod i witamina B12. Zbadano również poziom nasyconych kwasów tłuszczowych i soli – składników, których spożycie warto ograniczać – oraz zawartość błonnika, który wspiera trawienie i występuje wyłącznie w produktach roślinnych.
Już teraz na sklepowych półkach można znaleźć bardzo dobre roślinne alternatywy ryb, które zaspokajają potrzeby osób lubiących smak ryb. Większość z tych produktów zawiera mało tłuszczów nasyconych i jest dobrym źródłem białka. Dodatkowo zawierają błonnik – składnik, którego ryby pochodzenia zwierzęcego nie mają. To pełnowartościowa alternatywa, która nie przyczynia się do degradacji życia morskiego.
mówi Valentina Gallani, Health and Nutrition Manager w ProVeg International.
Chcielibyśmy jednak, aby więcej produktów zawierało omega-3 z oleju z alg oraz miało bardziej konsekwentne wzbogacenie w niezbędne mikroskładniki, takie jak witamina B12, żelazo i jod.
dodaje Gallani.
Roślinne alternatywy ryb zyskują sympatię konsumentów
Badanie przeprowadzone w 2023 roku wykazało, że produkty tego typu cieszą się dużym zainteresowaniem: 42% europejskich konsumentów uznało roślinne alternatywy ryb za atrakcyjne, a 43% zadeklarowało chęć ich zakupu1. Równocześnie coraz większe poparcie zyskują działania rządów na rzecz ochrony oceanów, czego dowodem był czerwcowy Szczyt ONZ poświęcony oceanom.
Nowy raport ProVeg zawiera szereg rekomendacji dla producentów, sprzedawców oraz władz publicznych dotyczących sposobów rozwijania tego segmentu rynku, oferowania równie wartościowych alternatyw i ich większej integracji w codziennej diecie konsumentów.
W odniesieniu do producentów raport zaleca tworzenie roślinnych produktów, które w jak największym stopniu odpowiadają wartościom odżywczym ryb. Sprzedawcom sugeruje się umieszczanie ich w widocznych miejscach – w pobliżu tradycyjnych produktów rybnych – oraz oferowanie konkurencyjnych cen.
Od rządów oczekuje się natomiast wprowadzenia jasnych wytycznych żywieniowych dla roślinnych alternatyw ryb, co pozwoli poprawić jakość produktów, ułatwi konsumentom podejmowanie świadomych wyborów i pomoże producentom stworzyć zdrowsze propozycje.
Hodowle ryb nie są rozwiązaniem
Choć część osób pokłada nadzieję w akwakulturze, czyli hodowli ryb, raport wskazuje, że rozwiązanie to wiąże się z poważnymi zagrożeniami dla środowiska i dobrostanu zwierząt.
Fermy rybne mogą negatywnie wpływać na lokalną bioróżnorodność, jakość wody oraz dobrostan zwierząt. Są one powiązane z niszczeniem kluczowych ekosystemów przybrzeżnych – takich jak namorzyny, łąki trawy morskiej czy rafy koralowe – które odgrywają ważną rolę w magazynowaniu węgla, ochronie wybrzeży i utrzymaniu różnorodności biologicznej. W latach 2000–2020 akwakultura odpowiadała za niemal 27% globalnej utraty lasów namorzynowych2.
Odpady z ferm – w tym resztki paszy i odchody ryb – mogą powodować zanieczyszczenie wód i zakwity toksycznych glonów. Stosowanie antybiotyków i środków chemicznych budzi z kolei obawy o zdrowie środowiska i ryzyko powstawania antybiotykoopornych bakterii, które mogą zagrozić również ludziom.
Akwakultura stworzyła jedynie nowe problemy, z którymi musimy się mierzyć. Dlatego zachęcamy społeczeństwa, by zamiast tego skupiły się na poprawie jakości i dostępności roślinnych alternatyw ryb – dzięki temu każdy może przyczynić się do odbudowy oceanów i jednocześnie zdrowo się odżywiać
podkreśla Gallani.
W ogólnym ujęciu diety roślinne powinny opierać się na pełnowartościowych produktach, takich jak warzywa, owoce, zboża, rośliny strączkowe, orzechy i nasiona. Jednak przejście z diety opartej na produktach zwierzęcych na dietę roślinną może być łatwiejsze, jeśli dostępne są roślinne alternatywy o zbliżonym smaku i konsystencji do tradycyjnych produktów.
KONIEC
Przypisy
1. https://smartproteinproject.eu/wp-content/uploads/Smart-Protein-European-Consumer-Survey_2023_extended.pdf.
2. Leal, Maricé and Spalding, Mark D (editors) (2024): The State of the World’s Mangroves 2024. Global Mangrove Alliance. DOI: https://doi.org/10.5479/10088/119867.
Informacje dla mediów:
W sprawie zapytań prasowych prosimy o kontakt: Anna Targosz, anna.targosz@proveg.org lub o kontakt międzynarodowy: Peter Rixon, media@proveg.com.
Więcej danych na temat korzyści płynących z odżywiania opartego na roślinach znajdziesz na naszej stronie internetowej Food System Data.
Oryginalna informacja prasowa ProVeg International.
O ProVeg International
ProVeg International jest organizacją, która zajmuje się budowaniem świadomości żywieniowej, dążącą do transformacji światowego systemu żywnościowego, poprzez zastąpienie 50% globalnego spożycia produktów odzwierzęcych, żywnością roślinną i alternatywami komórkowymi do 2040 roku.
Współpracujemy z międzynarodowymi decydentami, rządami, producentami żywności, inwestorami, mediami i opinią publiczną, aby pomóc światu przekształcić się w społeczeństwo i gospodarkę mniej zależne od hodowli zwierząt, a bardziej zrównoważone dla ludzi, zwierząt i planety.
ProVeg posiada status stałego obserwatora w UNFCCC, jest akredytowany przez UNEA i otrzymał nagrodę ONZ “Momentum for Change”.
