Portugalia, Nowy Jork i Wielka Brytania działają na rzecz zwiększenia ilości posiłków roślinnych w szpitalach, co przynosi oszczędności i korzyści zdrowotne. Polska stoi u progu podobnych zmian – trwają kluczowe konsultacje publiczne dotyczące nowych standardów żywienia szpitalnego.
Międzynarodowy ruch wprowadzania posiłków roślinnych w placówkach medycznych nabiera tempa, przynosząc wymierne korzyści finansowe, środowiskowe i zdrowotne. Przykłady z Portugalii, Nowego Jorku i planowane zmiany w Wielkiej Brytanii pokazują, że posiłki roślinne w szpitalach to nie tylko trend, ale przede wszystkim praktyczne rozwiązanie dla nowoczesnej ochrony zdrowia. Co wydarzy się w Polsce?
Portugalia pionierem zmian w Europie
Szpitale w Portugalii wprowadzają więcej posiłków roślinnych w swoich stołówkach w ramach przełomowego programu krajowego, który podąża śladami zmian z Nowego Jorku. Cztery główne szpitale publiczne w stolicy kraju, Lizbonie, są pierwszymi, które zwiększają swoją ofertę roślinną w ramach porozumienia między ProVeg Portugal a wiodącą firmą cateringową ITAU.
Umowa między ProVeg a ITAU umożliwi również szkolenia zespołów cateringowych. Podniesie to świadomość wśród wśród kierowniczek i kierowników stołówek, lekarek i lekarzy oraz personelu klinicznego, a także klientów stołówek na temat wpływu wyborów żywieniowych na środowisko i zdrowie oraz finansować rozwój dopasowanych przepisów przez ekspertów ds. żywienia.
Program szpitalny jest rozszerzeniem programu Sustainable Meals organizacji ProVeg Portugal, który został wdrożony w 2022 roku w szkołach. W tym roku, w ciągu zaledwie trzech miesięcy, program Sustainable Meals obsłużył ponad 58 000 posiłków w ponad 90 szkołach.
Wprowadzając posiłki roślinne w szpitalach i innych instytucjach, pokazujemy, jak żywność i publiczne środki mogą być potężną dźwignią działań klimatycznych, jednocześnie promując zdrowszy styl życia.
powiedziała Joana Oliveira, prezeska ProVeg Portugal.
Nowy Jork przeciera szlaki, Wielka Brytania u progu zmian
Nowy Jork przetarł szlaki na arenie międzynarodowej, wprowadzając w 2022 roku do 11 szpitali publicznych ofertę domyślnych posiłków roślinnych. Wielka Brytania prowadzi badania nad rozwojem podobnych rozwiązań w swoich szpitalach.
Kiedy szpitale w Nowym Jorku przeszły na oferowanie posiłków roślinnych jako opcji domyślnej, osiągnęły średnie oszczędności w wysokości 59 centów na posiłek roślinny w 2023 roku, przy czym posiłki roślinne przynosiły stałe oszczędności w porównaniu z daniami mięsnymi.
Raport polityczny, zatytułowany "Serving Up", opublikowany w marcu w Wielkiej Brytanii i popierany przez 25 organizacji zdrowia i zrównoważonego rozwoju szacuje, że przejście brytyjskich szpitali publicznych na nieprzetworzoną żywność roślinną pełnoziarnistą, taką jak warzywa, nasiona i rośliny strączkowe, może również przynieść oszczędności kosztów.
Raport mówi, że krajowa służba zdrowia (NHS) serwuje około 199 milionów posiłków rocznie. Zakładając, że 55% pacjentów wybierze opcję roślinną, zgodnie z doświadczeniem z Nowego Jorku, oznaczałoby to około 119,4 miliona posiłków. Przełożyłoby się to na oszczędności w wysokości 46 pensów na posiłek i skutkowałoby oszczędnościami w wysokości około 54,9 miliona funtów rocznie dla NHS, wylicza raport "Serving Up".
Nowoczesne żywienie w szpitalach? Polska ma na to szansę dzięki nowemu rozporządzeniu
Polska znajduje się w kluczowym momencie dla przyszłości szpitalnego żywienia. Do 15 lipca 2025 roku trwają konsultacje publiczne dotyczące projektu rozporządzenia Ministerstwa Zdrowia w sprawie standardów żywienia w szpitalach. Proces stanowi historyczną szansę na wprowadzenie nowoczesnych, zrównoważonych rozwiązań żywieniowych w polskich placówkach medycznych, wzorując się na międzynarodowych doświadczeniach z Portugalii, Nowego Jorku czy planowanych zmian w Wielkiej Brytanii.
Polska ma szansę dołączyć do grona krajów, które wprowadzają realne zmiany w systemie żywienia szpitalnego – na korzyść zdrowia pacjentów, środowiska i budżetów placówek medycznych. Obecne konsultacje publiczne to dobry moment, aby zachęcić Ministerstwo Zdrowia do włączania większej ilości odpowiednio zbilansowanych posiłków roślinnych dla pacjentów. Z doświadczeń międzynarodowych wiemy, że takie rozwiązania są nie tylko możliwe, ale też opłacalne i skuteczne.
mówi Marcin Tischner, Public Affairs Coordinator & Sustainability Expert w ProVeg Polska.
Nowe rozporządzenie, które wejdzie w życie 1 października 2025 roku, przewiduje okres przejściowy do 1 marca 2026 roku na dostosowanie się szpitali do nowych wymagań. Wśród kluczowych zmian znajdzie się możliwość dostosowania diety nie tylko do potrzeb zdrowotnych pacjenta, ale również do jego przekonań światopoglądowych, w tym wegetarianizmu. Przewidziano 14 rodzajów diet szpitalnych z 8 możliwymi modyfikacjami, a jadłospisy będą opracowywane przez wykwalifikowanych dietetyków.
Organizacje społeczne, eksperci ds. żywienia, pacjenci oraz przedstawiciele branży gastronomicznej mogą aktywnie wpływać na kształt przyszłych standardów, zgłaszając uwagi do projektu rozporządzenia na stronie Rządowego Centrum Legislacji do 15 lipca 2025 roku.
KONIEC
Informacje dla mediów:
W sprawie zapytań prasowych prosimy o kontakt: Anna Targosz, anna.targosz@proveg.org.
Więcej danych na temat korzyści płynących z odżywiania opartego na roślinach znajdziesz na naszej stronie internetowej Food System Data.
O ProVeg International
ProVeg International jest organizacją, która zajmuje się budowaniem świadomości żywieniowej, dążącą do transformacji światowego systemu żywnościowego, poprzez zastąpienie 50% globalnego spożycia produktów odzwierzęcych, żywnością roślinną i alternatywami komórkowymi do 2040 roku.
Współpracujemy z międzynarodowymi decydentami, rządami, producentami żywności, inwestorami, mediami i opinią publiczną, aby pomóc światu przekształcić się w społeczeństwo i gospodarkę mniej zależne od hodowli zwierząt, a bardziej zrównoważone dla ludzi, zwierząt i planety.
ProVeg posiada status stałego obserwatora w UNFCCC, jest akredytowany przez UNEA i otrzymał nagrodę ONZ “Momentum for Change”.
